Najmniejsze silnika stosowane są w trójkołowcach. Cały układ zespołu napędowego przypomina w tym wypadku zespól motocyklowy Silnik jest przeważnie jednocylindrowym dwusuwem, zblokowanym ze skrzynią biegów, chłodzonym powietrzem wprawianym w obieg przy pomocy dmuchawy. Stosowane moce wynoszą około 10 KM, objętości skokowe - około 200 cm. Napęd na koło przenoszony jest przy pomocy osłoniętego łańcucha. Aby uniknąć konieczności stosowania wstecznego biegu posiadają często przełącznik umożliwiający rozruch wstecz.
      Większe samochodziki również najczęściej napędzane są silnikami dwusuwowymi ze względu na ich prostotę budowy i obsługi. Przy objętości skokowej od 250 do 400 cam3 są one przeważnie dwucylindrowe, również chłodzone powietrzem. Moc ich wynosi około 15 KM. Zespoły napędowe, z zasady zblokowane ze skrzynką biegów oraz przekładnią główną, napędzają koła samochodu przy pomocy odkrytych półosi.
      W konstrukcji większych mikrosamochodów przeważa napęd tylny jako prosty, jednakże niektóre firmy stosują również napęd przednich kół "Lloyd".
Przy obecnych mocach silników i rozmiarach pojazdu nowoczesne konstrukcje osiągają szybkości 75 do 90 km/godz. oraz posiadają maksymalne współczynniki dynamiczne: na pierwszym biegu około 30 proc. Na przestrzeni ostatnich kilku lat nie można było zaobserwować gwałtownego wzrostu mocy silników mikrosamochodów, istniała natomiast tendencja do pewnego wzrostu objętości skokowej w nowszych modelach. Poza omówionymi szczegółami konstrukcyjnymi samochodzików, ich mechanizmy są w zasadzie zbliżone do podobnych mechanizmów dużych samochodów, uwzględniając oczywiście zmniejszenie wymiarów i stosowanie raczej najprostszych rozwiązań.
Aby dać czytelnikowi możliwość zorientowania się w bieżącej produkcji interesujących nas pojazdów, przejdziemy teraz do krótkich opisów kilku charakterystycznych typów mikrosamochodów.

Messerschmidt-Kabinenroller
      Trójkołowiec znanej firmy lotniczej "Messerschmidt" jest jednym z najbardziej, udanych pojazdów tego rodzaju. Wyglądem swym przypomina on nieco kadłub samolotu, głównie dzięki uchylanej na bok osłonie kabiny, która daje wygodny dostęp do dwóch miejsc umieszczonych jedno za drugim. Produkowane są dwa modele: KR 175 i KR 200. Większy z nich, wyposażony w silnik o pojemności 200 cm, może na siedzeniu pasażera pomieścić jedną osobę dorosłą oraz dziecko.

Dane techniczne
Silnik - 1-cylindrowy dwusuw chłodzony powietrzem (dmuchawa);
Vs = 19.1 cm3 lub 174 cm3;
Mmax = 10 KM lub 9 KM przy 5250 obr./min.
Skrzynka biegów - 4 biegowa typu motocyklowego, zblokowana z silnikiem.
Bieg wsteczny - przez rozruch silnika wstecz.
Parametry pojazdu:

• długość 2820 mm
  
• szerokość 1220 mm
  
• wysokość 1200 mm
  
• rozstaw osi 2030 mm
  
• rozstaw kół przednich 1080 lub 920 mm
  
• ogumienie 4,00 X 8
  
• ciężar własny 230 lub 210 kg
  
• szybkość maksymalna 100 lub 90 km/godz.
  

Samochodzik ten, którego egzemplarz znajduje się w Polsce, jest bardzo mały, lekki i stosunkowo dynamiczny. Konstrukcja opiera się na prostej, przestrzennej ramie rurowej, zespół napędowy przekazuje moc łańcuchem na tylne pojedyncze koło pojazdu. Charakterystyczna jest kierownica, przypominająca "wolant" lotniczy, połączona z kołami przednimi przy pomocy układu dźwigni.
Małe wymiary kół jezdnych i twarde zawieszenie sprawiają, że Messerschmitt jest bardzo wrażliwy na nierówności drogi. Podczas jazdy z pełnym obciążeniem wyraźnie odczuwa się "znoszenie" tyłu. W ogóle pojazd ten stanowi właściwie rodzaj zakrytego skuta, o czym zresztą wyrażenie świadczy jego niemiecka nazwa.

Izetta
      Mikrosamochód Izetta, znany również na terenie Polski, wprowadził w dziedzinie konstrukcji tego rodzaju pojazdów cały szereg nowych rozwiązań, stosowanych obecnie przez wiele innych firm. Jednakże najbardziej charakterystyczna jest śmiała koncepcja stworzenia samochodu, którego wymiary długości i szerokości są bardzo zbliżane. Oczywiście znajdujące się w nim dwa miejsca wstawiane są obok siebie między przednimi kołami i bardzo wygodnie dostępne przez otwierany na bok przód pojazdu. Wraz z drzwiami uchyla się również kierownica, osadzona na przegubowej kolumnie.
Izetta jest typowym samochodzikiem czterośladowym. Układ ten nie powstał w niej jako modyfikacja trójkołowca, lecz zastał wprowadzony od początku istnienia konstrukcji. Zespół napędowy, umieszczony z tyłu, napędza przy pomocy łańcucha dwa sztywno ze sobą związane koła. Ich rozstawienie wynosi zaledwie 52 cm, skutkiem czego mechanizm różnicowy nie jest konieczny.
      Mikrosamochód ten zyskał sobie szeroką popularność i poza Włochami, które są jego ojczyzną. Jest on również na podstawie licencji produkowany we Francji przez firmę "Velam" o raz przez niemieckie zakłady BMW. W swej oryginalnej i francuskiej wersji Izetta posiada dwusuwowy, dwutłokowy silnik chłodzony; powietrzem, w układzie podobnym do znanych silników motocyklowych Puch. Jego pojemność skokowa wynosi 250 cm, moc - 9,5 KM. Odmiana niemiecka wyposażana jest w silnik czterosuwowy, jednocylindrowy, o pojemności 250 lub 300 cm i mocy 12 lub 13 KM. We wszystkich przypadkach stosowana jest 4-biegowa skrzynka przekładniowa z biegiem wstecznym. A oto ważniejsze parametry samochodziku:

Mikrosamochód Izetta Izetta / BMW Izetta

• rozstaw osi 1500 mim / 1500 mm
  
• rozstaw kół przednich 1225mm / 1225mm
  
• rozstaw kół tylnych 520mm / 500mm
  
• długość 2285mm / 2250mm
  
• szerokość 1380mm / 1340mm
  
• wysokość 1340mm / 1320mm
  
• ciężar własny 350kg / 330 kg
  
• ogumienie 4,80X10 4,50X10
  
• szybkość maksymalna 85 km/godz. / 85 lm/godz.
  
• zużycie ,paliwa 3,3 1/100 km / 3,75 1/100 ikm
  

Mikrosamochód Izetta jest przede wszystkim pojazdem przeznaczonym do użytku w dużych miastach, o dużym zagęszczeniu ruchu kołowego. Mała długość i układ umożliwiający mu parkowanie przodem do krawężnika znacznie ułatwia znalezienie miejsca postoju na zatłoczonych dużymi samochodami ulicach.

Goggomobil
      Dla wielu czytelników interesujących się mikrosamochodami nazwa Goggomobil stanowi jakby synonim tego rodzaju pojazdów, a w każdym razie jedno z. najlepszych rozwiązań, które należałoby przyjąć jako wzorzec dla własnej konstrukcji. Atmosferę taką stworzyły liczne i entuzjastyczne wzmianki podawane przez prasę oraz pogłoski o możliwości uzyskania licencji. Ostatecznie jeden z naszych prototypów wykonany będzie na wzór Goggomobila, nie należy jednak tworzyć wokół tego typu jakiegoś mitu doskonałości, lecz rzeczowo i krytycznie ocenić jego wady i zalety.
Na pierwszy rzut oka Goggomobil przypomina "normalny" samochód, znacznie zmniejszony. Przyczyniło i się to może do jego popularności, gdyż nabywca nie musi przezwyciężać przyzwyczajeń do tradycyjnych kształtów, jednakże z punktu widzenia technicznego tego rodzaju postępowanie nie jest słuszne.
      W omawianym samochodziku dwa przednie siedzenia przysunięte są możliwie blisko do przedniej osi. Kierowca oraz przedni pasażer zmuszeni są do oparcia nóg na stosunkowo wąskiej przestrzeni między przednimi błotnikami. Tylne miejsce pomieścić może dwoje dzieci.
Dostęp do wnętrza, utrudniony ze względu na małą wysokość pojazdu, wynoszącą 1,31 m, jest dodatkowo ograniczany przez brak przejścia między przednią krawędzią fotela siłwkiem błotnika, Bezwzględnie godną naśladowania konstrukcją jest zespół napędowy Goggomobila. Umieszczony za tylną osią, stanowi on bardzo zwartą całość, zawierającą dwucylindrowy, dwusuwowy silnik, chłodzony powietrzem przy pomocy dmuchawy, czterobiegową skrzynkę przekładniową z biegiem wstecznym oraz przekładnię główną. Tylne koła osadzone są na odkrytych półosiach, połączonych z przekładnią przegubami uniwersalnymi.
Samochodzik produkowany jest w dwóch odmianach: T250 i T300, różniących się pojemnością skokową silników (różnicę uzyskano przez zmianę średnicy cylindrów). Większy z nich, a objętości 293 cm3 osiąga moc 14,8 KM, przy 4800 obr./min., mniejszy posiada 245 am 14,1 KM.
Zasadnicze parametry Goggomobila przedstawiają się następująco:

• rozstaw osi 1800mm
  
• rozstaw kół 1090mm
  
• długość 2900mm
  
• szerokość 1230mm
  
• wysokość 1310mm
  
• ogumienie 4,40X 10
  
• ciężar własny 386 kg
  
• szybkość maksymalna 85 lub 95 km/godz.
  
• zużycie paliwa 4,4 lub 4,6 1/100 km
  

Dzięki zastosowaniu stosunkowo dużych wymiarów kół jezdnych, normalnego układu dwuśladowego oraz zawieszenia,po którym można spodziewać się niezłych własności (sprężyny śrubowe i teleskopowe amortyzatory olejowe), pojazd ten powinien dość dobrze zachowywać się w trudnych warunkach drogowych. Byłoby to dodatnią cechą z punktu widzenia zastosowania Goggomobila w Polsce. Natomiast ocenianie go jako pojazd szczególn6e tanu jest bezpodstawne, gdyż w Niemczech kosztuje on około 3000 marek, to znaczy tylko o 800 marek mniej niż Volkswagen w najskromniejszym wydaniu. Jak najdalej idąca prostota nie leżała bynajmniej u podstaw tej konstrukcji i na tym polu wiele jeszcze można by osiągnąć.

Zundapp Janus
      Omawiając rozmieszczenia siedzeń w mikrosamochodach, wspomniałem już o bardzo ciekawym układzie, umożliwiającym bezwzględnie największe wykorzystanie wnętrza pojazdu, jednakże bardzo odbiegającym od naszych dotychczasowych ,przyzwyczajeń. Polega on na ustawieniu dwóch par foteli tyłem do siebie stworzeniu wygodnego dostępu do nich przez szerokie drzwi w przedniej i tylnej ścianie nadwozia. Prototyp takiego "symetrycznego" mikrosamochodu zastał wykonany przez,niemieckie zakłady lotnicze "Dornier". Po dokonaniu pewnych zmian, mających na celu polepszenie wyglądu zewnętrznego oraz po wprowadzeniu własnego zespołu napędowego produkcję podjęły w bieżącym roku zakłady motocyklowe Zundapp, nadając nowemu samochodzikowi nazwę Janus.
Podwozie Janusa odpowiada wszelkim wymaganiom, owianym nowoczesnym samochodom. Zostało ono zaprojektowane bez wyraźnych uproszczeń, widocznych często w konstrukcjach tego rodzaju pojazdów.
Zespół napędowy umieszczony jest między oparciami siedzeń. Dwusuwowy, jednocylindrowy silnik chłodzony powietrzem ma moc 14 KM, przy objętości skokowej 250 cm. Ze zblokowanej z silnikiem 4-biegowej skrzynki przekładniowej moc przenoszona jest krótkim wałem napędowym na przekładnię główną. Odkryte półosie napędzają tylne koła samochodzika. Mikrosamochód ten ma bardzo dobre zawieszenie, które w połączeniu ze stosunkowo dużym wymiarem opon (4,40 X 12) powinno zapewnić mu łatwe pokonywanie nierówności drogi. Skoki kół jezdnych, zawieszonych niezależnie na wzdłużnych wahaczach, wynoszą około 20 cm. Element sprężysty stanowią sprężyny śrubowe, współpracujące z teleskopowymi amortyzatorami hydraulicznymi.
      Wymiarami zewnętrznymi Janus odpowiada innym tego typu konstrukcjom. A oto jego zasadnicze parametry:

• rozstaw osi 1825 mm
  
• rozstaw kół przednich 1150 mm
  
• tylnych 1180 mm
  
• długość 2860 mm
  
• szerokość 1400 mm
  
• wysokość 1380 mm
  
• ciężar własny około 400 kg
  
• szybkość maksymalna 85 km/godz.
  
• zużycie paliwa 4,5 l/100 km
  

Niewątpliwą zaletą opisywanego pojazdu jest możliwość pomieszczenia w nim czterech dorosłych osób. Zachodzi jednak obawa, że przy dopuszczalnym ciężarze całkowitym samochodziku, wynoszącym około 700 kg, silnik o pojemności skokowej 250 cm; będzie chyba bardzo częsta przeciążony.
Zundapp Janus w Niemczech ma kosztować 3200 marek.

Na zakończenie naszego, dość zresztą pobieżnego, przeglądu zbliżmy się nieco do granic Polski. W ubiegłym roku w Czechosłowacji powstały dwa, bardzo zresztą do siebie zbliżane prototypy mikrosamochodów: Avia i Moravan (ten ostatni wykonano w dwóch odmianach).
Pojazdy te, zaprojektowane przez zakłady lotnicze, nie weszły jeszcze do produkcji, są jednak dla .nas bardzo ciekawym przykładem, gdyż warunki w jakich zostały stworzone są nam znacznie bliższe, niż warunki panujące w wysoko uprzemysłowionych krajach Europy Zachodniej.
Oba samochodziki mają bardzo dużo cech wspólnych. Ich zespołem napędawym jest znany dwucylindrowy silnik motocyklowy Jawa 350, wyposażony w dmuchawkę zapewniającą mu dostateczne chłodzenie, rozrusznik elektryczny oraz dodatkową skrzynkę przekładniową, zawierającą wsteczny bieg. Całość umieszczana z tyłu pojazdu napędza tylne koła. Z Jawy wykorzystano również części tylnego zawieszenia oraz hamulców.
Bardzo charakterystyczne jest rozmieszczenie siedzeń, zapewniające dobry rozkład ciężarów oraz przede wszystkim - wygodę jazdy. Mikrosamochody te są trzymiejscowe. Kierowca siedzi między przednimi kołami, a dwóch pasażerów opiera nogi obok jego fotela. Osłonę kabiny przy wsiadaniu odsuwa się w tył, podobnie jak w niektórych samolotach.
Zasadnicze parametry:Avia/Moravan

• rozstaw osi 2050 mm /1800mm
  
• rozstaw kół przednich 1000 mm /1000mm
  
• tylnych długość 3250 mm /2800mm
  
• szerokość1250 mm /1200mm
  
• wysokość1330 mm /1350mm
  
• ciężar własny 340 kg /380kg
  
• szybkość maksymalna 80 km/godz.
  
• zużycie paliwa 5,5 l/100 km
  
• ogumienie 4 X 15/5,20 X 12
  

W wypadku uruchomienia produkcji przewidziane jest zastosowanie zblokowanych zespołów napędowych oraz wykonywanie nadwozi z mas plastycznych.
Tworząc swe prototypy przemysł czechosłowacki przede wszystkim starał się zachować daleko idącą prostotę konstrukcji i w miarę możności stosować produkowane już mechanizmy, aby bez dużych inwestycji wypuścić na rynek tani "samochód ludowy".
Przedstawione tutaj w krótkich pisach mikrosamochody stanowią oczywiście tylko nieznaczną część istniejących typów. Zostały one jednak dobrane w ten sposób, aby czytelnik mógł zorientować się w obecnym stanie rozwoju tych pojazdów. Widoczne były również kierunki, w jakich prawdopodobnie pójdą przyszłe konstrukcje: wyraźnie zanikające trójkołowe, wzrasta pojemność skokowa silników, stosunkowo wolniej, lecz konsekwentnie wzrasta również ich moc. Przypuszczać można, że obecnie mikrosamochody i mniejsze samochody popularne stworzą w przyszłości w krajach zachodnich typ ekonomicznego pojazdu, odpowiadającego panującym tam warunkom eksploatacji.

---