Pięć lat temu - w roku 1964 ocenialiśmy pierwowzór dzisiejszego pojazdu - moped Komar MR 232. Zasadniczą różnicą pomiędzy tymi pojazdami polega na zastosowaniu resorowania tylnego koła oraz zastąpienia siodełka typu rowerowego - siodełkiem kanapowym. Bez zmian moped Komar ma pojedynczą rurową ramę, silnik z dwubiegową skrzynią przekładniową, resorowane przednie koło oraz pełnopiastowe hamulce, rozruch ma miejsce rowerowymi pedałami. Model 2330 jest bezsprzecznie pojazdem nieco lepszym od swego poprzednika.
Moped Komar-2, choć znajduje się już w seryjnej produkcji, począwszy od początku bieżącego roku jest wciąż rarytasem. Jego dostawy na rynek są nieliczne i egzemplarze z "teleskopami" są rozchwytywane ze sklepów, podczas gdy ich starsi bracie "ze sztywnym tyłem" zalegają magazyny hurtowni i sklepów. Mopedów Komar-2, typ 2330 wciąż w sklepach brak! Szersza produkcja tego modelu leży więc chyba w interesie klienta, któremu dostarczano by lepszy produkt, jak też w interesie wytwórni - pragnącej zapewnić zbyt swych produktów, choćby drogą nieznacznego podwyższenia ceny pojazdu. Słyszeliśmy zapewnienia ZZR, że już w najbliższym czasie, produkcja modeli z resorowanym tyłem będzie stanowiła połowę wytwarzanych w Bydgoszczy mopedów pozwalamy sobie w tym miejscu zasugerować całkowite zastąpienie starszej wersji pojazdu z bardzo niewygodnym, nie resorowanym tylnym kołem na korzyść nowszego, który jest obiektem naszego badania drogowego.ROZRUCH
Rozruch mopedu można przeprowadzić po załączeniu I-ego biegu przez zwalnianie dźwigni sprzęgła podczas pedałowania lub też w "sposób motocyklowy" na postoju, używając jednego pedału rowerowego, jako dźwigni rozrusznika. Ten ostatni sposób jest jednak kłopotliwy, bowiem zawsze trzeba ustawić uprzednio pedał w pozycji górnej. Rozruch przez pedałowanie też nie jest pozbawiony kłopotów, bowiem przełożenie między pedałami a tylnym kołem jest stosunkowo wolne i trzeba się sporo nakręcić pedałami, zanim osiągnie się szybkość wystarczającą do uruchomienia silnika. Nasuwa się więc uwaga: czy Zjednoczone Zakłady Rowerowe nie mogłyby zrezygnować z archaicznego układu pedałów rowerowych na korzyść rozrusznika typu motocyklowego i oddzielnej dźwigni hamulca nożnego, czyli drogą przekształcenia mopedu w MKOKIK. Przecież ze względu na "wolne" przełożenie mechanizmu korbowego pedałów wykorzystanie mopedu jako roweru jest nierealne nawet na krótkich odległościach: "pomaganie" pedałami silnikowi jest problematyczne, nawet podczas podjazdów pod górę. Głosujemy więc za usunięciem podczas następnej modernizacji pedałów rowerowych w mopedzie Komar i zastąpienie ich motocyklowym rozrusznikiem oraz dźwignią hamulca nożnego.
SILNIK
Na silniku mopedu Komar - produkt Zakładów Metalowych w Nowej Dębie patrzymy z konieczności jako na wynik obowiązujących u nas przepisów, ograniczających szybkość mopedów do 40 km/godz.
Podczas jazd testowych właściwie uznawaliśmy dwie pozycje pokrętnej rękojeści przyśpieszania: zamknięta i całkowicie otwarta. Silnik bez sprzeciwu znosił takie obciążenie i po rozgrzaniu przez wiele kilometrów nie protestował, gdy utrzymywaliśmy ho na obrotach mocy maksymalnej: nie można było tego powiedzieć o świecy zapłonowej "Iskra", która takie obciążenie znosiła z oporami: każdorazowa wymiana świecy zapłonowej w silniku obciążonym przez długi czas eliminowała wszelkie objawy przerywania i spadku mocy.Pracujący na wysokich obrotach silnik pojazdu wydaje dość zabawny, miły dla ucha dźwięk. W oryginalny sposób rozwiązano w mopedzie Komar 2 tłumik szumu ssania: filtr gaźnika połączony jest krótką gumowa rurą - stamtąd jest zasysane powietrze do silnika. Elastyczność tej niewielkiej, 50 cm3, jednostki napędowej nie nasuwała zastrzeżeń podczas normalnej eksploatacji mopedu. Faktem jednak jest, że do ruszania z miejsca trzeba pełnego otwarcia przepustnicy - a więc te 1,4 KM - to chyba jednak zbyt mało! Nie przysparzają estetycznego wyglądu mopedowi Komar mało szczelne połączenia rury wydechowej tłumika szybko zachlapujące się spalonym olejem, mimo dociągania nakrętek i śrub mocujących.
SPRZĘGŁO - SKRZYNIA BIEGÓW
Sprzęgło mopedu Komar jest umieszczone bezpośrednio na wale korbowym, a więc pracuje ono z dużą liczbą obrotów. Po pewnym przebiegu zaobserwowaliśmy nieco trudniejszą zmianę biegów, co spowodowane było właśnie usterkami w działaniu sprzęgła. Wszelkie te niesprawności objawiają się nie tylko kłopotami ze zmianą biegów, czy też ruszaniem z miejsca, ale również trudnościami w uruchomieniu silnika. Zmiana biegów pokrętna rękojeścią wywołuje zwykle drobne szarpnięcia czy zgrzyty i wymaga sporego obrotu nadgarstka. Jest ona ponadto utrudniana bardzo ostrym i twardym żłobkowaniem gumowej rękojeści, tak że po okresie dłuższej jazdy bez rękawiczek mogą pojawić się otarcia skóry na dłoni.
Nasze wnioski: w pierwszej kolejności zmienić materiał, z którego są wykonane obecnie zbyt twarde gumowe rączki, a w drugiej kolejności zastosować tak popularne w wielu mopedach sprzęgło automatyczne, eliminujące konieczność zmiany biegów przez kierowcę.
KOMFORT JAZDY
Wprowadzenie w mopedzie Komar-2 resorowanie tylnego koła w zdecydowany sposób przyczyniło się do poprawy komfortu jazdy, jeżeli w ogóle o takim można mówić podczas podróżowania mopedem. Resorowanie obu kół pozwala na szybszą jazdę po bruku, choć zawieszenie kół są zbyt twarde. Jeszcze lepiej jeździłoby się mopedem Komar, gdyby nowe siodełko kanapowe było wykonane z bardziej miękkiego tworzywa sztucznego i było szersze. Obecnie zastosowane nie bardzo się ugina pod ciężarem kierowcy, a jego pokrycie po niedługim czasie załamuje się i pęka. Jego pozycja nie jest regulowana, tak że zarówno długonogi, jak i niski kierowca zajmują na mopedzie taką samą pozycję: dzięki pedałom - i to jest chyba ich jedyna zaleta - istnieje możliwość zmiany pozycji nóg (prawa do przodu lewa do tyłu). Wspomniane niewygody dają się szczególnie odczuć podczas dłuższej jazdy mopedem Komar: na krótkich odcinkach przejazdu, do których moped jest przeznaczony nie są one może tak uciążliwe. Dużą zaleta Komara jest bardzo duży kąt skrętu kierownicy, toteż zawracanie i manewrowanie pojazdem, w ruchu ulicznym nie tylko nastarcza żadnych trudności , ale jest przyjemnością . Komara można pochylać ostro w dowolną stronę i jeżeli takie ewolucje wykonujemy na suchej nawierzchni, nie można ze strony mopedu oczekiwać przykrych niespodzianek. Ze względu na niewielka masę - około 50kg, moped można z powodzeniem przenosić tam gdzie zachodzi potrzeba, a nawet garażować na piętrze.
HAMULCE
Przyzwyczajenie do motocyklowej techniki jazdy, przez długi okres eksploatacji używaliśmy prawie wyłącznie do zatrzymywania hamulca ręcznego. Trzymał ostro, po pewnym okresie zaczął piszczeć i nieco osłabł. Trzeba się było przerzucić na hamowanie "rowerowe" przez przekręcanie pedałów w kierunku do tyłu. Przekonaliśmy się że hamulce działają dostatecznie skutecznie, a hamulcem tylnym można zablokować koło.OSIĄGI
Pokrótce: szybkość maksymalna, zgodnie z wymogami Kodeksu Drogowego - 40 km/godz. , a faktycznie 41,8 km/godz. które udało się uzyskać na naszym pojeździe testowym. Przyśpieszenia mizerniutkie - patrz tabela pomiarów Motoru. Zużycie paliwa podczas jazd w większości z całkowicie otwartą przepustnicą - 2,2 do 2,7 l/100km. Operując oszczędnie pokrętną rękojeścią przyśpieszania, dochodziliśmy do oszczędności rzędu 1,9 l 100km na szosie i 2,1 litra w ruchu miejskim. Zresztą, co tu się zajmować pozycjami po przecinku skoro pełny zbiornik paliwa, zakupiony za nieco więcej niż 25zł wystarcza do przejechania 180-220 km. Koszty eksploatacji są więc rzeczywiście znikome. Miasto. W ruchu miejskim trzeba się pilnie trzymać krawężnika, nie zabierać się do wyprzedzeń, które i tak z reguły kończą się przeważnie niepowodzeniem. Mieliśmy humorystyczne sytuacje, gdy podróżując z maksymalną szybkością nie mogliśmy przez wiele kilometrów oderwać od małoletnich rowerzystów zabawiających się " w wyścigi z Komarem" Faktem jednak jest, że w gęstniejącym z miesiąca na miesiąc ruchu ulicznym w większości naszych miast, mopedem Komar można zdążyć w tym samym czasie ze skrzyżowania do skrzyżowania , co samochodem osobowym i wygrać "wyścig" z samochodami, naturalnie nie na odcinakach między skrzyżowaniami, ale w korku ulicznym, czy w rzędzie oczekujących pod światłami pojazdów. Czas przejazdu mopedem Komar z jednej wielkomiejskiej ulicy na drugą jest często taki sam, jak dużym samochodem osobowym. Pamiętajmy jednak, że mały pojazd jest mniej bezpieczny, bowiem kierowcy nie liczą się z "jakimś tam Komarem", spychając go do krawężnika, denerwując się gdy mopedzista , wykorzystując zwrotność pojazdu przeciska się do przodu wszystkimi "dziurami". Muszą sobie z tego zdać sprawę rodzice, przyrody, obserwowania życia wiejskiego. Komar może być traktowany jako środek transportu na większe odległości niż 80-100 km, ale tylko pod warunkiem dużego samozaparcia , posiadania dużo wolnego czasu i zrezygnowania z większego komfortu jazdy. Pojazd jest bardzo wrażliwy na wzniesienia oraz na przeciwny wiatr: te dwie niespodzianki mogą obrzydzić każdą zaplanowaną dalszą podróż.
JAZDA W TERENIE
Mała moc silnika oraz niewielki przekrój opon powodują, że jazda w terenie - w piasku, w błocie - nie jest łatwa. Trzeba naturalnie utrzymywać cały czas maksymalne obroty silnika, aby móc się poruszać w takich warunkach. Pomimo wprowadzonego resorowania obu kół, przy jeździe w terenie, trzeba być przygotowanym na silne nieraz wstrząsy i w odpowiedniej chwili stanąć na pedałach, aby nie rozbić się o dość twarde siedzenie i utrzymać właściwy tor jazdy. Często się widzi na wsi mopedy Komar obładowane do granic wytrzymałości: bagażnik tego małego pojazdu służy do przewożenia maksymalnie 10kg bagażu: taka jest teoria. W praktyce widzi się komary obładowane np. dwoma bańkami mleka - trzydzieści kg każda. Pojazd znosi to przeciążenie lecz musimy sobie zdać sprawę z faktu, że jest to bardzo niekorzystne dla łożysk, szprych czy obręczy kół.
OŚWITLENIE
W skład instalacji oświetleniowej mopedu Komar 2 wchodzi reflektor ze światłem drogowym i mijania oraz oświetlenie numeru rejestracyjnego. Światła te działają jedynie wówczas, gdy pracuje silnik - pojazd nie ma akumulatora. Nie ma tez możliwości regulacji ustawiania świateł pojazdu. Nie budzi też zaufania stacyjka-przełącznik, umieszczony w obudowie reflektora (pozycja w lewo - wyłączenie zapłonu, pozycja na wprost - zapłon załączony, pozycja w prawo - załączone światła).Zdumienie każdego nabywcy mopedu Komar powoduje brak sygnału dźwiękowego, mimo że za osłoną pod reflektorem przewidziane jest miejsce do jego zamocowania. Jak się dowiadujemy, wytwórnia nie umieszcza obecnie w pojazdach sygnałów dźwiękowych, pozostawiając możliwość indywidualnego zamocowania takiego urządzenia przez każdego użytkownika pojazdu. Zdziwienie jest tym większe, że w wyłączniku umieszczonym po lewej stronie kierownicy, znajduje się przycisk sygnału dźwiękowego którego nie ma. Jest natomiast dzwonek - takie namacalne rozwiązanie do rowerowego pochodzenia pojazdu.
BEZPIECZEŃSTWO JAZDY
Duża zwrotność pojazdu, dobre hamulce pedały ze światłami odblaskowymi oprócz oddzielnego światełka odblaskowego z tyłu, niezły reflektor jak dla pojazdu jeżdżącego 40 km/godz. - to niewątpliwie zalety mopedu Komar w dziedzinie bezpieczeństwa jazdy. Do braków wyposażenie w tej dziedzinie zaliczyć należy brak jakiegokolwiek zabezpieczenia pojazdu przed niepowołanymi. Tłoczone dźwignie hamulca i sprzęgła nie powinny nieć tak ostrych krawędzi.
ŁATWOŚĆ WYKONYWANIA CZYNNOŚCI OBSLUGOWYCH
Łatwa jest obsługa mopedu Komar, choć ilość punktów smarowania, jak na taki prosty pojazd jest stosunkowo znaczna. Łatwo odkręcane osłony zapewniają wygodny dostęp do silnika: niezły jest dostęp do świecy zapłonowej oraz gaźnika. Prosta jest "rowerowa" regulacja naciągu łańcucha. Nowy model mopedu otrzymał dwie "puszki" narzędziowe, wykonane z tworzywa sztucznego, pod którymi mieszczą się bez kłopotu dwie torebki narzędziowe: brak jednak jakiegokolwiek zabezpieczenia tych pomieszczeń na narzędzia przed niepowołanymi. Ten lekki moped o masie około 50kg łatwo ustawić na podpórkę choć jej zamocowanie w czasie jazdy budziło nasze zastrzeżenia (na nierównościach podstawka uderzała o ramę pojazdu). Łańcuch napędowy też uderzał o śrubę mocującą element resorujący tylne koło i dopiero odwrócenie łbem do wewnątrz usunęło tę niedogodność. Warto chyba pomyśleć o podobnym usprawnieniu już w czasie montażu mopedu! Poziom oleju w obudowie skrzyni biegów sprawdza się przez otwór kontrolny w obudowie silnika. Gwintowany korek paliwa jest szczelny a trzypozycyjny kurek paliwa (otwarte, zamknięte, rezerwa) dopiero po wymianie przestał przeciekać.
PRZYSTOSOWANIE TURYSTYCZNE
Znane nam są fakty wybierania się mopedami Komar w dalekie wojaże, nawet zagraniczne. Prostota konstrukcji mopedu spora niezawodność działania sprzyjają takim przedsięwzięciom.
Podczas planowania wszelkich dalszych podroży należy pamiętać o tym, że mały bagażnik mopedu mieści zaledwie 10kg bagażu,lub nieco więcej gdy kierowca jest lżejszy: łączne obciążenie mopedu nie może przekraczać 130kg gdy podróżujemy po terenie płaskim i mniej, gdy trasa projektowanego przejazdu wiedzie terenem górskim.POZIOM WYKOŃCZENIA
Moped Komar ma dość starannie wykonane powłoki lakierowe i chromowe: nie zauważyliśmy śladów korozji, choć przyznajemy, że nie eksploatowaliśmy pojazdu - tak jak zresztą większość użytkowników- w miesiącach zimowych, gdy ulice i drogi są obficie zarzucone środkami chemicznymi, utrudniającymi co prawda powstanie gołoledzi, lecz powodującymi spustoszenia w stanie technicznym pojazdu. Ten prosty pojazd jakim jest moped Komar ma szereg rozwiązań w trosce o trwałość: dla przykładu: cięgna sterujące przepustnicą i zmianą biegów mają kątowe złącza, dzięki którym linki sterujące nie załamują się i nie pękają. Z drugiej strony denerwował nas taki uciążliwy drobiazg jak np. brzęczące dźwignie sprzęgła i hamulca ręcznego, wykonane i łożyskowane "w sposób rowerowy".
Podczas eksploatacji pojazdu testowanego dokuczały nam takie usterki jak urwany zaczep linki sterującej przy pokrętnej rękojeści gazu, wyciągający się łańcuch napędowy, przecieki oleju oraz przesuwające się magnesy iskrownika.
ESTETYKA
Moped Komar 2 jest pojazdem miłym dla oka: po wyposażeniu go w tylne elementy resorujące nabrał on "bojowego" wyglądu. Lakierowanie jest estetyczne, dwubarwne - nasz egzemplarz testowy był czerwono-czarny. Rzuca się w oczy bardzo wygięta "rogata" kierownica. Obręcze kół są chromowane - czego nie mogą się doczekać się nasze o wiele droższe motocykle. Duża ilość linek i przewodów sterujących estetyki nie podwyższa.
* * *
W sumie moped Komar-2 to najprostszy, najtańszy pojazd jednośladowy na naszym rynku motoryzacyjnym , zapewniający najprostszą formę jednoosobowego transportu. Ten obiekt marzeń naszych milusińskich, młodzieżowy środek transportu, używany też z powodzeniem przez dorosłych, zapewniać może przez wiele miesięcy dojazd do szkoły , pracy, a nawet możliwość dalszych przejazdów przy przeznaczeni na ten cel sporego zapasu czasu. Łatwy w prowadzeniu, w obsłudze moped Komar-2 może być eksploatowany bez konieczności posiadania prawa jazdy, obowiązkowych ubezpieczeń , bez hełmu - a jedynie ze znajomością przepisów, poświadczoną posiadaniem karty rowerowej. Ostatnio przeprowadzona modernizacja, będąca - jak zapewnia wytwórnia - zaczątkiem szeregu dalszych zmian i usprawnień konstrukcyjnych , polegająca w modelu Komar-2 typ 2330 na zastosowaniu resorowania tylnego koła i innego siodła typu kanapowego, przyczynia się niewątpliwie do polepszenia niewysokiego komfortu jazdy.
Moped Komar-2, niestety zbyt drogi w stosunku do najpopularniejszych motocykli 125cm3, stanowi dobry obiekt wyjściowy do dalszej zapowiadanej modernizacji.
To się nam podoba
- Modernizacja mopedu przez zastosowanie resorowania tylnego koła,
- łatwość manewrowania w ruchu ulicznym,
- estetyczny wygląd zewnętrzny,
- niskie koszty eksploatacji
Nasze życzenia
- Resorowanie kół, siodło kanapowe, rączki kierownicy bardziej miękkie,
- sygnał dźwiękowy o dostatecznie donośnym brzmieniu, wchodzący w skład wyposażenia seryjnego,
- lepsze dźwignie sprzęgła i hamulca ręcznego,
- więcej odmian mopedu Komar - np. ze sprzęgłem automatycznym oraz z rozrusznikiem typu motocyklowego.
Badanie drogowe mopedu Komar-2 opracowano w miesiącach maj-październik 1969 r.
Prowadzący badanie mgr inż. STANISŁAW SZELICHOWSKI
Z Motor
